CHRISTI Monogramma

CHRISTI Monogramma

in nummis occurrit non raro, quod a Constantino M. fluxisse, ostendunt nummi eius, in quorum uno, qui aureus est, inscriptum, VICTORIA CONSTANTINI AUG. In alio vero Cassidi adscriptum visitur; quô firmatur, quod Eusebius tradit, hosce characteres κατα κράνους detulisse Constantinum. Constat autem Christi Monogramma, literis maiusculis Graecis P. et X. invicem iunctis ac implexis; quibus compendiô totum Christi nomen includitur, ut est apud Primasium Africanum, in Apocalyps. l. 4. c. 13. Unde mos idem ad Successores postea delatus, qui aut in Labaro, aut in medio nummo ipso id monogramma descripsêre. Praeclarus autem ille est Constantii Iunioris Caesaris aereus, in quo ipse, vel Constantinus Pater, militari habitu stat, Labarum dextrâ tenens, in cuius sipario descriptum Christi monogramma, victoriâ a tergo subsequente et coronam eius capiti imponente, cum hoc lemmate, HOC SIGNO VICTOR ERIS. In medio vero nummo idem monogramma exhibet Constantii Imperatoris aureus cum A. et Ω. Decentii perinde cum iisdem characteribus et inscr. SALUS DNN. AUG. ET CAES. ut et Ioviani, sed absque inscriptione. Praeterea ectypon habetur insignis gemmae, in Ludovici Chalusii Daclyliotheca MS. apud Car. du Fresne, in qua insculptum hoc monogramma, cum hisce characteribus, SALU DOMNI NOST. AUG. LUC. h. e. Salus Domini nostri Augusti lucet. Cui quidem ectypo adiungenda alia nummorum Constantii et Decentii inscriptio, apud Cholium, in quorum adversa facie simile visitur monogramma, SAL. DD. NN. AUGG. LUCET. Interdum porro ita effictum erat monogramma, ut P. trausversariô stipite traiceretur. Cuiuscemodi vero monogramma Christi non aetate duntaxat Constantini M. nosci ac describi coepit, sed et longe antea; cum exstet gemmae egregiae ectypon in modo dicta Dactyliotheca, cui insculptum monogrammon hoc, cum A. et Ω. ad latera et hisce in circuitu characteribus, SAL. DON ALEX FIL LUCE, i. e. Salus Domini nostri Alexandri silii Mammaeae lucet. Quam gemmam exaratam fuisse ab homine Christiano, qui aetate huius Alexandri vixerit et ad Christum pro Imperii ac vitae eius incolumitate preces fuderit, verisimillimum est: nisi quod scrupulum movet vox Domini nostri, quae eius aevi non est. Sed et simile monogramma in nummo Maxentii Caesaris observare est, apud Cholium, ubi scriptum, VOT U MULT XX VIC CAE MAXE. h.e. Victoria Caesaris Maxentii. In altero item eiusdem, ubi monogramma ex P. et X. implexis conficitur: quod sane stupendum, ut tum a Principe, Christiani nominis infensissimo, fuerit usurpatum. Tametsi notam eandem interdum a paganis, Deorum suorum imaginibus adscriptam, observare sit, ut in gemma, in qua Iovis, Dianae et Apollinis capita, sicut in Deliorum nummis qpud Goltzium, effiuguntur, cum signo hoc Iovis imminente capiti et hisce characteribus, VIVAS IN DEO F. i. e. feliciter, sed hac de re dicemus plura infra. Idem vero Cholius nummum alium profert, in quo Monogramma hoc quadruplex, vel quadrilaterâ formâ conspicitur, cum hac inscr. PAX DOM N AETER, i.e. Pax Domini nostri aeterna. In quibusdam etiam inferioris aevi maxime nummis Crux medium nummum occupat, cum hisce ad quatuor angulos characteribus IC XC NIKA. Quae tamen nec propria omnino Graecis Augustis inscriptio fuit, cum et Francorum Reges in Scutis, uti vocant, aureis hanc exarari voluerint, CHRISTUS VINCIT, CHRISTUS REGNAT, CHRISTUS IMPERAT, etc. Vide Car. du Fresne, Dissertat. de infer. aevi numism. num. 24. et 25.